|
| |
Evvel Zaman İçinde
Ertuğrul Ateş
Resim Sergisi
03.12.2013 - 31.12.2013
Mabeyn Gallery
Nüzhetiye Cad. No: 63 Başmabeynci Köşkü
Merkez
Beşiktaş
İstanbul
212-261 60 60
www.mabeyngallery.com
|
Sergiden Görseller
Basin Bulteni
Evvel Zaman Icinde
Tüm masallar böyle başlar; sonunda nasıl nihayet bulursa bulsun, tüm masalları başlatan aynı gizemli sözdür. Bu sözü okuduğunuzda ya da duyduğunuzda, kadim dünyadan kalma kentlerin gizemli sokakları buyur eder, kayan yıldızın kuyruğunda şampanya köpüğünden bir tahtta oturan peri kızının bej rengi saçları zihinleri gıdıklar, dipsiz kuyularda saklanan dehşet verici yaratıklar en derin korkularınızı giymiş olarak çıkar gelir
Adeta masal dünyasının kapısını açan esrarlı bir parola, maji ritüelinden devşirilmiş bir dize, labirentinde gizlenen Minotauru uyandıran çağrı, İskenderiye Kütüphanesinden kurtarılan tek sayfadan bir alıntıdır; evvel zaman içinde
İşte o tüm masalları başlatan söz, her ne kadar geçmiş zamanı işaret ediyor gibi dursa da; aslında Batı aklının başlangıç ve son ile düz bir çizgiyle dizginlemeye çalıştığı tarih fikrinin ötesinde bir hakikati kastetmektedir. Doğunun anlatılara yaklaşımı, tarih fikrine ve tanımlı zamana sırt çevirmiştir; Doğu sanatlarının mistik ve tasavvufi yönü belki de en çok da bu sırt çevirmiş olma üzerine şekillenir. Evvel, Arapça ve Farsçadabirinci demektir; yani tarihten önce gelen ilk hakikat. Bu gizemli parola, mithos ve logos arasında tuhaf bir köprü kurmaktadır.
O, evveldir, ahirdir, zahirdir, batındır. O, her şeyi bilendir.
Alfa ve Omega, başlangıç ve son Benim
Marcel Proustun Kayıp Zamanın İzindeyi yazmasının üzerinden bir yüzyıl geçti. Zamana karşı duyduğu kuşkuyu dile getirirken Proust, daha sonra Heideggerin Varlık ve Zamanda yazacağı üzere, Zaman varoluşun yegane imkanıdır diyecekti. Peşinde olduğu zaman, varoluşa kapı açan bu zamandı. Kapitalizm ve onun toplumsal ilişkileri, süreçler, endüstri ile sürekli değişen dünya, yeni başlayan Dünya Savaşı
Kapitalist modernizmin tarihte bir eklemleme gibi değil, bir kopuş olarak yeşerdiği dönemde Proust, varoluşun kaybolduğunu düşündüğü çağda anlam arayışındaydı. Diğer yandan, romana başladığında annesini yeni kaybetmişti ve muhtemelen ölümle yüzleşiyordu. Zamanın dışında yer almadığım, onun yasalarına tabi olduğum şüphesiydi
Dünyanın döndüğünü teorik olarak biliriz, ama aslında fark etmeyiz; üzerine bastığımız toprak hareketsiz gibidir, biz de rahat rahat yaşayıp gideriz. Hayatta zaman için de aynı şey geçerlidir diye yazmıştı. Muhtemelen Proustun da, yakalamaya çalıştığı zaman, ontik alanca kuşatılmamış, evvel zamandı. Mithos ve logos arasındaki gizemli köprü
Proustun Kayıp Zamanın İzindeyi yazmasından bir yüzyıl sonra, Ertuğrul Ateş, tanımsız bir mekana yayılan kayıp bir kent peyzajında, toprak ve denizi süperpoze ettiği Evvel Zaman İçinde, başlıklı çalışmalarıyla karşımızda bir daha. Kubbe formunun anımsattıklarından tersine, tarihsel olmayan bir uluya adanmış gibi yükselen mimari formlar, tanıdık silüetler gibi gelse de, kadim uygarlıklara dair ideogramlarla birlikte kullanılıyor. Ateş her zamanki gibi organik formların akışkanlığından kurguladığı bir resimsel tadı tuvale yayıyor; yanız bu kez organikten mimariye ve mabet mimarisine göndermeler yapıyor. Kuşlar, gökyüzünde süzülen zeplinler, kayıp kentin kaderine dokunan gizemli ellerle, evvel zamanda var olan ve şimdi kayıp olanı selamlıyor. Zaman zaman kartezyen mekan fikrini kıran, dairesel tuvallere dönüş yapıyor, Doğu sanatının tasavvufi ve gizemci yaklaşımlarıyla, Batı sanatının soyut arayışlarını kendi resimsel kurgusuyla sentezliyor. Tuvalde kurguladığı kayıp şehir, Boschun Dünyevi Zevkler Bahçesine ev sahipliği yapan bilinmez toprakları çağrıştırıyor.
XV yy.da Alberti ve Brunelleschinin ortak çabalarıyla ressama özgü perspektifin keşfi, modern mekan kavramına ve ona hayata geçirmede uygulanan modern yöntemlere giden resim tarihi için gerçek bir dönüm noktasıydı. Perspektif fikri, kolektif ve bireysel gerçeklikler içine iyice yerleşmiş mekan görüşü ile mekanın takip eden çağdaki yerinden çıkmışlığı arasında duruyor ve mekanın örgütlenmesinde insan algısının belirleyici rolünü tartışmasız kabul ediyordu; bakanın gözü bütün perspektiflerin başlangıç noktasıydı. Ateş de bunun tersine Bosch örneğinde olduğu üzere resimsel öğeler arasında bir hiyerarşi kullanmıyor, resimsel tasvirleri tuvalde üst üste bindirerek katman ilişkisi yaratıyor; resimsel geleneğe selam veriyor
Sanat yapıtı varoluşu idealleştirerek onun hakikatini açığa vurmaktadır. Varlığı elde mevcut bir nesneye dönüştürmek suretiyle anlama çabası, insanın sadece gündelik yaşam içerisinde varlık ve varlıklarla ilişkisini değil; aynı zamanda bunlar üzerindeki düşünümünü de belirler. Heideggere göre hakikat son ve nihai bir karar değil, bir aktivitedir. Bu noktada sanatın önemi, hakikati önceden belirleyen ve ona bir takım standartlar dayatan bir karaktere sahip olmamasında yatar. Sanat da tıpkı hakikat gibi, dinamik bir karaktere sahiptir. Sanat deneyimi ve hakikat arasında, varlığın ifşa sürecine uygun bir örtüşme söz konusudur. Buna göre de sanat yapıtı sonluluk-sonsuzluk dikotomisinin üzerinde bir yere yerleşir, kayıp zamanın tinini içerisinde bulunduran bir cevher gibi, evvel zamanlardan bu güne değişmeyen hakikati taşır.
Sanat yapıtı, masal dünyasının kapısını açan esrarlı bir parola, maji ritüelinden devşirilmiş bir dize, labirentinde gizlenen Minotauru uyandıran çağrı, İskenderiye Kütüphanesinden kurtarılan tek sayfadan yapılan kadim bir alıntıdır. Sanat, Proustun da söylediği üzere, kederlerin yerini fikirlerin aldığı an; varlıkla hakikatin birbirini yakaladığı o kayıp / evvel zamandır.
Kumru S. EREN
Kasım 2013, Teşvikiye
|
|
Serginizi
burada duyurabilirsiniz...
Hizmetlerimiz
sergirehberi@gmail.com
|
|
|
|
